กรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก เชิญชวนประชาชนร่วมเทศกาลกินเจปีนี้อย่างมีสุขภาพดีด้วยภูมิปัญญาไทย แนะเลือกบริโภคอาหารตาม “ธาตุเจ้าเรือน” เพื่อเสริมสมดุลร่างกาย พร้อมชูแนวคิด “อาหารคือยา” ย้ำกินเจควบคู่หลักโภชนาการครบ 5 หมู่ หลีกเลี่ยงของทอด แป้ง และอาหารที่มีโซเดียมสูง เพื่อสุขภาพที่ยั่งยืน

ดร.รัชนี จันทร์เกษ ผู้อำนวยการสถาบันการแพทย์แผนไทย เปิดเผยว่า เทศกาลกินเจของทุกปีถือเป็นโอกาสสำคัญที่ประชาชนนิยมงดเว้นการบริโภคเนื้อสัตว์ เพื่อชำระล้างร่างกายและจิตใจตามความเชื่อทางศาสนา แต่ในมุมมองของการแพทย์แผนไทย การกินเจยังมีคุณค่าทางสุขภาพ เพราะถือเป็นช่วงเวลาแห่งการปรับสมดุลธาตุในร่างกาย โดยเฉพาะการเลือกอาหารเจตามธาตุเจ้าเรือน เป็นอีกหนึ่งวิธีในการดูแลสุขภาพแบบองค์รวม ตามแนวคิดที่ว่า “อาหารคือยา” เพราะอาหารที่ปราศจากเนื้อสัตว์ ช่วยให้ระบบย่อยอาหารและขับถ่ายทำงานได้ดีขึ้น ส่งผลให้ธาตุทั้ง 4 ได้แก่ ดิน น้ำ ลม ไฟ เกิดความสมดุลของร่างกาย
สำหรับ เมนูอาหารเจที่แนะนำตามธาตุเจ้าเรือน เสริมสมดุลสุขภาพร่างกายจากภายใน ตามศาสตร์การแพทย์แผนไทยแบ่งธาตุเจ้าเรือนออกเป็น 4 ธาตุหลักตามช่วงเดือนเกิด ดังนี้
1.ธาตุไฟ (เกิดเดือน ม.ค.–มี.ค.)
มักมีอาการร้อนใน สิว ผิวอักเสบ อารมณ์แปรปรวน
แนะนำอาหารรสขม เย็น จืด เช่น แกงขี้เหล็กเจ, ส้มตำแตงกวาเจ จากวัตถุดิบ เช่น ขี้เหล็ก มะระ แตงกวา

2.ธาตุลม (เกิดเดือน เม.ย.–มิ.ย.)
มีแนวโน้มท้องอืด ปวดเมื่อย วิงเวียนศีรษะ
ควรเน้นรสเผ็ดร้อนพอประมาณจากสมุนไพร เช่น ขิง ข่า ตะไคร้
เมนูแนะนำ ได้แก่ ผัดกะเพราเห็ดเจ, ต้มยำน้ำใสเจ

3.ธาตุน้ำ (เกิดเดือน ก.ค.–ก.ย.)
มักมีอาการเป็นหวัด เจ็บคอมีเสมหะ
ควรรับประทานอาหารรสเปรี้ยว ขมพอประมาณ เช่น มะนาว มะขามป้อม มะระ ดอกแค
เมนูแนะนำคือ แกงจืดมะระเจ,แกงส้มดอกแคเจ

4.ธาตุดิน (เกิดเดือน ต.ค.–ธ.ค.)
โดยทั่วไปคนธาตุดินมักจะแข็งแรงดี ยกเว้นผู้มีโรคประจำตัว
แนะนำอาหารรสฝาด หวาน มัน เค็มพอประมาณ จากฟักทอง เผือก ถั่วต่างๆ
เมนูแนะนำ ได้แก่ เต้าหู้ต้มเผือก, ซุปฟักทองเจ เป็นต้น

ดร.รัชนี กล่าวเพิ่มเติมว่า ถึงแม้จะเป็นช่วงเทศกาลเจ แต่ประชาชนไม่ควรละเลยหลักโภชนาการที่ดี ควรรับประทานอาหารให้ครบ 5 หมู่ และควรหลีกเลี่ยงอาหารเจบางประเภทที่อาจส่งผลเสียต่อสุขภาพ เช่น ของทอด อาหารที่มีไขมันสูง การรับประทานอาหารจำพวกแป้งมากเกินไป และอาหารที่มีปริมาณโซเดียมสูงเกินไป ซึ่งอาจเพิ่มความเสี่ยงต่อภาวะไขมันในเลือดสูงและโรคเรื้อรังอื่นๆโดยเฉพาะผู้ที่มีโรคประจำตัว

“เทศกาลกินเจไม่ใช่เพียงการละเว้นเนื้อสัตว์ แต่ยังเป็นโอกาสเริ่มต้นการดูแลสุขภาพตนเองอย่างจริงจังโดยใช้ภูมิปัญญาไทยควบคู่กับความรู้ด้านโภชนาการ เพื่อสุขภาพที่ดีทั้งกายและใจอย่างยั่งยืน”
หากประชาชนมีข้อสงสัยเกี่ยวกับศาสตร์การแพทย์แผนไทยหรือสมุนไพรไทย สามารถขอคำปรึกษาได้จากแพทย์แผนไทยในสถานบริการสาธารณสุขของรัฐทั่วประเทศ หรือสอบถามโดยตรงได้ที่ กรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก โทร. 0 2149 5678 หรือผ่านช่องทางออนไลน์ Facebook: กรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก Line Official: @DTAM

 

21 ตุลาคม 2568